Onderzoeker Natascha den Bleijker heeft in kaart gebracht hoe lichamelijke gezondheid, mentale gezondheid en leefstijl met elkaar samenhangen en heeft ontdekt dat er specifiek een belangrijke rol weggelegd is voor slaap. Daarnaast heeft ze ook gezien dat opgenomen cliënten met een psychische aandoening een veel hoger risico hebben op hart- en vaatziekten dan de algemene bevolking. Over haar bevindingen lees je meer in dit artikel.
Natascha is promovendus bij het leefstijlteam van GGz Centraal. Zij doet onderzoek naar de effectiviteit en de implementatie van een leefstijlgerichte aanpak die eerder is geïntroduceerd binnen de klinieken van GGz Centraal.
Na 5 jaar hard werken zijn de eerste resultaten gepubliceerd in twee artikelen.
Het eerste artikel laat zien hoe het risico op hart- en vaatziekten bij mensen met een psychische aandoening eruit ziet en wat het effect van de leefstijlgerichte aanpak daarop is. In het tweede artikel presenteert zij een zogeheten netwerkanalyse, die de onderlinge verhoudingen tussen lichamelijke gezondheid, mentale gezondheid en leefstijl laat zien.
Het risico op hart- en vaatziekten bij cliënten in de klinieken
Een opvallende uitkomst van het onderzoek is dat het risico op hart- en vaatziekten bij cliënten ondanks de leefstijlgerichte aanpak toch licht stijgt na verloop van tijd. Dat is opmerkelijk, omdat het verlagen van dat risico een belangrijk doel is geweest van de aanpak. Wat zegt Natascha erover? “Je hoopt natuurlijk op positievere resultaten, maar dit weerspiegelt wel de werkelijkheid waar we in werken. Lichamelijke gezondheidsuitkomsten zijn nu eenmaal hele lastige uitkomsten om snel te verbeteren. Dat kost én tijd én moeite”. De uitkomsten maken volgens haar duidelijk dat de focus op leefstijl echt meer aandacht moet krijgen. Zeker als je kijkt naar hoe hoog het risico op hart- en vaatziekten is vergeleken met de algemene bevolking.
Natascha heeft ook een klein, niet significant verband gevonden tussen hoe goed de aanpak is geïmplementeerd en het gezondheidsrisico voor mensen. Ze benadrukt dat het belangrijk is om nu al voorzichtig te zijn met conclusies, maar dat de uitkomst wel een interessante richting op wijst. Volgens haar lijkt het erop dat hoe beter de aanpak wordt toegepast, hoe gunstiger de gezondheidseffecten zouden kunnen zijn. Er is echter meer onderzoek nodig om dit echt goed te kunnen onderbouwen.
Netwerkanalyse legt verbanden over leefstijl en kwaliteit van leven bloot
In haar tweede onderzoek heeft Natascha een netwerk in kaart gebracht van factoren die samenhangen met leefstijl en gezondheid bij mensen met een psychische aandoening.
“Het is bijzonder dat we bij zo’n grote groep mensen tegelijk hebben gekeken naar lichamelijke gezondheid, mentale gezondheid én leefstijlgedrag,” vertelt ze. “Tot nu toe zijn die relaties meestal afzonderlijk onderzocht. Wij hebben juist gekeken naar hoe die factoren met elkaar samenhangen.” Uit de analyse blijkt dat slaapkwaliteit, samen met psychologische en fysieke kwaliteit van leven, een centrale rol speelt in het netwerk.
Interessante aanknopingspunten
Voor Natascha zijn dit interessante aanknopingspunten voor vervolgonderzoek. “De resultaten zijn nog verkennend, maar ze wijzen erop dat slaap een belangrijke schakel kan zijn binnen leefstijlinterventies. Het zou waardevol zijn om te onderzoeken of verbetering van slaap misschien een soort vliegwieleffect kan hebben op andere gezondheidsuitkomsten.
Natascha over de uitdagingen van het werk
“Leefstijl lijkt eenvoudig, omdat het gaat over gedrag dat we allemaal kennen,” zegt Natascha. “Maar gedragsverandering is juist ontzettend lastig. Tegelijk weten we dat zelfs kleine verbeteringen in leefstijl een groot verschil kunnen maken in hoe mensen hun leven ervaren. Juist daarom is het zo belangrijk om leefstijl een vaste plek te geven in de behandeling. Kleine stappen kunnen enorm helpen om iemand weer in zijn of haar kracht te zetten.”